Sunday, December 2, 2007

Agios Mnasonas church - Εκκλησάκι Αγίου Μνάσωνα


Στην προέκταση των αρχαιολογικών χώρων που απλωνόταν κάποτε η λαμπρή πόλης-βασίλειο, Ταμασσός, βρίσκονται τα όμορφα χωριά Πολιτικό και Επισκοπειό. Τα δυο αυτά χωριά γύρω στα 20 χιλιόμετρα μακριά από τη Λευκωσία, προήλθαν από τις σταδιακές και συνεχείς προεκτάσεις των νέων συνοικισμών της Ταμασσού, που κατέληξαν στη σημερινή τους θέση. Η περιοχή ουσιαστικά, κατοικείται συνεχώς και αδιαλείπτως από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα.

Η ονομασία «Πολιτικό» (από το Πόλης) παραπέμπει στην αρχαία πόλη της Ταμασσού που συμπλήρωσε και στο τέλος αντικατέστησε. Το διπλανό Επισκοπειό ονομάστηκε έτσι, σε ανάμνηση της παλιάς επισκοπής που είχε έδρα την Ταμασσό.

Με τη διάδοση του Χριστιανισμού, η ευημερούσα Ταμασσός υπήρξε από τις πρώτες χριστιανικές επισκοπικές έδρες της Κύπρου. Δυο δε από τους πρώτους επισκόπους που λάμπρυναν με την παρουσία και το έργο τους την επισκοπή έδρα, ήταν ο Άγιος Ηρακλείδιος και ο Άγιος Μνάσωνας.

Ο Άγιος Ηρακλείδιος, υπήρξε ο πρώτος επίσκοπος στον θρόνο της Ταμασσού, ως Επίσκοπος Ταμασσέων. Στη συνέχεια τον διαδέχτηκε ο μαθητής του Άγιος Μνάσωνας. Ο Άγιος Μνάσωνας έζησε και στην Παλαιστίνη και αναφέρεται μάλιστα στις πράξεις των αποστόλων. Ο Άγιος Μνάσωνας γιορτάζεται στις 19 Οκτωβρίου.


Στην περιοχή υπάρχουν πολλές εκκλησίες. Η πρώτη είναι αφιερωμένη στον τοπικό Άγιο Θεόδωρο τον Ταμασσέα, η δεύτερη στον Άγιο Ηρακλείδιο, όπου δίπλα της μονής κτίστηκε πρόσφατα και ο μικρός ναός του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου.

Λίγο παραπέρα, σε μικρή απόσταση στα δυτικά του χωριού Πολιτικό βρίσκεται το ερειπωμένο πια το μοναστήρι και η εκκλησία του Αγίου Μνάσωνα. Είναι κτισμένη σε μια όμορφη βουνοπλαγιά που ατενίζει και στα δυο χωριά. Μαζί με το μοναστήρι του Αγίου Ηρακλειδίου θεωρούνται σημαντικά θρησκευτικά μνημεία της περιοχής.

Από η μονή, σώζεται σήμερα, μόνο η μικρή λιθόκτιστη εκκλησία, που διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση. Τα λίγα κελιά που υπήρχαν, τα κατέστρεψε ο χρόνος και μόνο οι σκόρπιες πέτρες μαρτυρούν την πάλαι ποτέ παρουσία τους.

Η γραφική, εκκλησία που τη διακρίνει η λιτότητα και η αρχιτεκτονική χάρη, ορθώνεται υπερήφανα στην κορυφή ενός σχετικά μικρού λόφου. Δεσπόζει σε μια ήμερη και καταπράσινη περιοχή, όπου κυριαρχούν οι ξεχωριστές μυρωδιές των αγριολούλουδων και του θυμαριού. Η παρουσία του, δίνει ένα ξεχωριστό χαρακτήρα στην περιοχή. Η απλότητα της αρχιτεκτονικής του, που δένει απόλυτα με το περιβάλλον, δημιουργεί αρμονικές εικόνες φυσικής ομορφιάς, που γοητεύουν τον επισκέπτη.

Δεν υπάρχουν ακριβείς πληροφορίες για το πότε ακριβώς κτίστηκε η μονή του Αγίου Μνάσωνα. Ο Ρώσος μοναχός και περιηγητής Βασίλειος Μπάρκι, που επισκέφθηκε την περιοχή το 1735 αναφέρει στις περιγραφές του ότι λειτουργούσε μονή με 6 καλόγερους.

Η εκκλησία του Αγίου Μνάσωνα είναι μονόκλιτη καμαροσκέπαστη με ημικυκλική αψίδα. Στο ναό υπάρχουν δυο θύρες, η μια στο μέσο του βόρειου τείχους. Το ξυλόγλυπτο εικονοστάσι της εκκλησίας κατασκευάστηκε κατά την επισκευή της από τον αρχιεπίσκοπο Χρύσανθο ο 1777, ο οποίος φρόντισε για την επιδιόρθωση της μονής. Δυστυχώς, κατά ένα μεγάλο μέρος έχει καταστραφεί και αυτό. Δεν σώζονται παλιές εικόνες στην εκκλησία.

Το μοναστήρι στα τέλη του 18ου αιώνα κατείχε αρκετή κτηματική περιουσία στα γύρω χωριά. Στη μακρά του ιστορία, ποτέ δεν υπήρξε μεγάλο μοναστήρι. Γι' αυτό, ίσως και διαλύθηκε ήδη από τα τέλη του 18ου ή τις αρχές του 19ου αιώνα.

Η εκκλησία αποτελούσε πάντοτε για τους κατοίκους της περιοχής, όχι μόνο τόπο προσκυνήματος αλλά και σύμβολο θρησκευτικής ευλάβειας. Η επίσκεψη και το προσκύνημα εκεί, χαρίζει ξεχωριστές στιγμές φυσικής απόλαυσης και πνευματικής ανάτασης

Σήμερα, η ανακαινισμένη εκκλησία του Αγίου Μνάσωνα στο Πολιτικό, αποτελεί ένα όμορφο θρησκευτικό κτίσμα και πραγματικό αρχιτεκτονικό στολίδι, προστατευόμενη από το Τμήμα Αρχαιοτήτων.


Φοίβος Νικολαΐδης

No comments: